Cây Cúc Tần – Pluchea indica(L.) Less
Mô tả, đặc điêm, kỹ thuật trồng, cách chăm sóc, tác dụng và những bài thuốc từ cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less
Cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less có nguồn gốc xuất xứ từ Ấn Độ
I. Mô tả và đặc điểm của cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less
1. Tên khác: Cây lức, từ bi, phật phà (Tày)
2. Tên khoa học: Pluchea indica(L.) Less.
3. Họ: Cúc (Asteraceae).
4. Bộ phận dùng: Rễ, lá, cành.
5. Công năng, chủ trị: Phát tán phong nhiệt, tiêu độc, lợi tiểu, tiêu đàm. Chữa cảm mạo phong nhiệt, sốt không ra mồ hôi, phong thấp, tê bại, đau nhức xương khớp.
6. Cây cúc tần có nguồng gốc và xuất xứ từ: Ấn Độ
7. Đặc điểm hình thái của cây cúc tần – Pluchea indica (L.) Less
Cây cúc tần – Pluchea indica (L.) Less là loài cây bụi có chiều cao từ 1 – 2m, mọc thẳng, từ thân chính phân ra thành nhiều nhánh nhỏ. Cành cây khi còn non được phủ một lớp lông ngắn. Lá cúc tần hình trứng, màu xanh nhạt tươi sáng, có thể rộng từ 2 – 4m, dài 8cm, mép lá có răng cưa và tỏa ra mùi thơm khi bị vò nát. Hoa của cây mọc thành từng cụm kèm theo 3 – 7 chuỗi lá, quả màu nâu đỏ.
8. Đặc điểm sinh thái của cây cúc tần – Pluchea indica (L.) Less
Cây cúc tần – Pluchea indica (L.) Less sinh sôi và phát triển tốt ở những vùng đất ngập nước, đất thấp ven sông, ven biển, đầm lầy nước lợ và vùng nước mặn như bãi triều hay rừng ngập mặn. Ngoài ra cây cúc tần cũng thường mọc trong rừng và nơi đất liền. Tại Việt Nam cúc tần mọc hoang hoặc được người dân ở khắp các tỉnh gieo trồng bằng cách giâm cành.
Cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less còn có tên gọi khác là: Cây lức, từ bi, phật phà (Tày)
II. Kỹ thuật trồng vá cách chăm sóc cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less
1. Kỹ thuật trồng cây cúc tần – Pluchea indica (L.) Less
1.1 Nhân giống và chọn giống cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less
Cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less được nhân giống bằng phương pháp giâm cành hoặc tách mầm. Cả hai phương pháp đều được dùng khá phổ biến do thao tác nhanh và tỷ lệ sống sót cao.
Chọn cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less giống có độ tuổi khoảng 2 – 4 tuổi, có nhiều cành nhánh khoẻ mạnh, không sâu bệnh. Chọn cành bánh tẻ hoặc không quá già rồi cắt cành thành nhiều đoạn nhỏ khoảng 30cm, nhúng đầu đoạn xuống dung dịch phân bón kích rễ khoảng 15 phút rồi mới trồng.
1.2 Đất trồng và cách trồng cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less
Cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less không kén chọn đất nhưng cần phải cung cấp đủ nước, đủ độ ẩm cho cây. Để cây sinh trưởng trong điều kiện tốt nhất nên trồng ở nơi có nhiều ánh sáng và gần mương nước để tiện tưới tắm, chăm sóc cho cây.
Tuy cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less ưa ẩm nhưng cũng không nên ẩm quá gây thối rễ cây. Nếu trồng trên chân ruộng bằng phẳng phải khơi rãnh thoát nước có độ sâu và bề rộng khoảng 30 – 40cm.
Nếu trồng cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less trên đất gò cao, khô cằn cần phải chăm sóc đặc biệt hơn mới sinh trưởng tốt.
Trồng theo rạch, mỗi rạch cách nhau khoảng 50cm, cây cách cây khoảng 30cm. Cuốc rạch sâu khoảng 20cm, lót phân chuồng có thể dùng phân bò hoặc phân trâu ủ ải.
Cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less không kén chọn đất và rất dễ trồng
Chú ý: Không nên dùng phân gà và các loại phân lân hay phân đạm để lót, do có độ đạm cao khi bén rễ non sẽ làm xót rễ, cây vàng đi và chết.
1.3 Cách trồng cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less
Cắm những đầu đoạn cành cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less đã được nhúng thuốc xuống hố đã cuốc sẵn, cắm sâu khoảng 15 – 18cm chỉ lại đoạn ngắn trên mặt đất. Cắm sâu để tránh bị nắng gắt làm héo cành và ra rễ kém. Sau khi cắm vùi đất lại và tưới nước ngay để cho cành được tươi lâu.
2. Cách chăm sóc cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less
Nếu đồi đất khô cần tưới nước nhiều hơn cho cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less, tưới mỗi ngày một lần, nếu là đất ẩm chỉ cần tưới hai ngày một lần là đủ. Tưới vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát để cây hấp thụ nước được hoàn toàn.
Sau trồng cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less khoảng 7 – 10 ngày, pha thuốc siêu ra rễ hoặc phân vi lượng theo hướng dẫn, rồi tưới vào gốc để cây hấp thụ lượng phân đã lót tốt hơn. Nên tưới định kỳ hai lần cách nhau khoảng 10 – 15 ngày.
Hoa của cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less nhìn cũng rất đẹp
Khi cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less bắt đầu bén rễ đồng thời chồi non cũng bật lên, lúc này sâu và rệp (rệp đen, rệp xanh) thường hoạt động mạnh. Nếu trồng cây cúc tần trên quy mô rộng cần phun thuốc bằng bình phun hoặc máy chứ không thể bắt bằng tay do lượng cây nhiều.
Khi pha thuốc nên pha theo nồng độ hướng dẫn và nên pha kèm theo thuốc có hoạt chất Nấm để phòng vàng lá, thối rễ cây.
Trên thị trường có rất nhiều loại thuốc sâu nhưng chỉ có một số loại là có hiệu quả cao, bạn có thể tham khảo các thuốc sau đây: Reagant 3.6, Monifos, Nấm Timan, Man xanh, Man vàng…
Khi pha chỉ cần pha kết hợp một loại thuốc sâu và một loại thuốc nấm, để có hiệu quả cao nhất nên phun nhắc lại cho cây cúc tần sau 7 ngày để làm ung thối hết các ổ trứng sâu và rệp.
Nếu vườn cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less có hiện vàng lá và rụng hoàn toàn có thể cây đã bị nấm thối rễ, cần nhổ bỏ gốc cây rồi bón vôi bột khử trùng khoảng 2 tháng mới lót phân chuồng để trồng lại.
Phân bón cũng là yếu tố quan trọng giúp cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less phát triển nhanh, ngoài phân chuồng ra cũng phải bón thêm các loại phân lân hữu cơ và phân vi sinh để giúp cải tạo đất khi canh tác lâu dài.
Cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less thường dễ trồng và sinh trưởng nhanh
Sau đây là một số loại phân để bạn lựa chọn: Quế Lâm NPK, Quế Lâm vi sinh, Nitex, Đầu trâu, Văn điển, DAP Lào Cai, DAP Đình vũ..
Cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less thường dễ trồng và sinh trưởng nhanh, nếu được chăm sóc tốt như chia sẻ ở trên, chỉ khoảng 4 tháng là cây đã cho thu hoạch. Nếu là vườn cây dược liệu thì nên để cây già hơn khoảng một năm trở lên mới thu hoạch. Như vậy, cây mới tích lũy đầy đủ các hợp chất giúp cho việc phòng và chữa bệnh có hiệu quả cao nhất.
III: Tác dụng và những bài thuốc từ cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less
1. Tác dụng từ cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less
1.1 Theo Y học cổ truyền:
Cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less mang tính mát, thơm nhẹ, vị có chút cay và đắng. Cúc tần đóng vai trò lớn trong các bài thuốc chữa các vấn đề về bệnh tiêu hóa, xương khớp, thận, hô hấp… Tất cả là vì cúc tần mang những công dụng như tán phong hàn, uất hỏa, tiêu độc, tiêu đờm, lợi tiểu, hoạt huyết, kháng viêm, hạ áp, bồi bổ cơ thể, kích thích hệ tiêu hoá,…
1.2 Theo Y học hiện đại:
Bên trong cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less có thành phần chính tinh dầu và acid chlorogenic. Bên cạnh đó còn có vitamin C, canxi, sắt, protid,… Loại dược liệu có thể giúp hạ sốt, trị ho, cảm mạo, cải thiện bệnh xương khớp, đường tiết niệu, thúc đẩy hoạt động của hệ tiêu hóa, giảm căng thẳng,…
Cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less còn được làm những vị thuốc rất tốt
2. Những bài thuốc từ cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less
Với vô số công năng, cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less góp mặt trong rất nhiều bài thuốc điều trị bệnh. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến của chuyên gia giàu kinh nghiệm trước khi áp dụng các bài thuốc, khi thấy có dấu hiệu bất thường, cần tới các cơ sở y tế để được thăm khám.
2.1 Bài thuốc chữa sốt cao, đau nhức đầu từ cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less
Theo tỷ lệ 2:1:1 gồm cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less, lá sả, lá chanh. Mang nguyên liệu rửa sạch rồi sắc cùng 2 lít nước. Đun trong 15 phút sau đó lấy phần nước uống, chia thành 2 phần và uống trong ngày. Còn phần bã thì cho nước và 5g muối rồi đun sôi để xông hơi giải cảm, có thể dùng cùng hương nhu, lá bưởi, sả, …
2.2 Bài thuốc giảm đau lưng từ cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less
Lá cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less còn cành non, mang đi rửa sạch nhằm loại bỏ tạp chất rồi để ráo. Tẩm cúc tần qua rượu trắng rồi mang sao đến khi ngả vàng thì đắp lên lưng trong 15 phút. Kiên trì đắp mỗi ngày để cảm nhận hiệu quả.
2.3 Bài thuốc chữa bệnh viêm phế quản từ cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less
Nguyên liệu cần có gồm 30g cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less già, 50g thịt heo, gừng tươi, gạo. Mang cúc tần và thịt heo rửa sạch với nước muối pha loãng rồi băm nhỏ. Gừng tươi rửa sạch, cạo sạch vỏ rồi dùng 2-3 lát, thái sợi. Dùng 2 nắm gạo nấu cháo cùng thịt, cúc tần và gừng, nấu chín và ăn 3 bữa trong ngày.
2.4 Bài thuốc chữa hen suyễn từ cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less
Chuẩn bị cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less và rau muống, đợi héo bớt, nhặt lấy lá non, rồi ngâm tầm 10 phút trong nước muối pha loãng. Giã nát nguyên liệu rồi chắt lấy nước. Cho bệnh nhân uống trong 3 tháng liên tục.
2.5 Bài thuốc chữa gai cột sống từ cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less
Cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less chữa bệnh hen suyễn rất tốt
Chuẩn bị lá cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less, ngâm trong nước muối khoảng 10 phút. Giã nát lá rồi thêm 5g muối hạt và tầm 82ml bia. Dùng hỗn hợp này uống trong 1 tuần liền có thể cải thiện bệnh gai cột sống.
2.6 Bài thuốc tiêu trĩ từ cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less
Chuẩn bị cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less, lá lốt, ngải cứu, lá sung với tỷ lệ bằng nhau, 1 củ nghệ vàng.
Mang các loại lá rửa sạch, cho vào nồi đun với 1,5 lít nước, rồi thêm vài lát nghệ vào. Khi sôi thì cho ra thau, đợi nguội bớt rồi dùng xông hơi hậu môn trong 15 phút. Sau đó ngâm trực tiếp hậu môn trong 10 phút. Thực hiện 2-3 lần mỗi tuần, với trĩ nhẹ, búi trĩ sẽ co lên và tiêu trong tầm 2 tháng.
2.7 Bài thuốc chữa bí tiểu từ cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less
Rửa sạch 40g lá cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less khô (hoặc 100g lá cúc tần tươi). Nấu thành nước uống rồi dùng thay nước lọc uống hằng ngày.
3. Lưu ý khi dùng cây cúc tần từ cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less chữa bệnh:
Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ, dược sĩ hoặc các chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực liên quan trước khi sử dụng cây cúc tần – Pluchea indica(L.) Less. Lưu ý chọn nơi uy tín, có tên tuổi và nguồn gốc dược liệu rõ ràng khi tìm mua cúc tần để đảm bảo cho sức khỏe.
