Cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck.

Đặc điểm, tác dụng, kỹ thuật trồng và cách chăm sóc cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck.

Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck là loại quả đặc sản tại Phú Diễn thuộc Bắc Từ Liêm, Hà Nội. Do đặc tính dễ trồng và có năng suất thu hoạch cao nên hiện nay, bưởi diễn đã được trồng ở nhiều tỉnh thành phía Bắc – Việt Nam. Quả bưởi diễn không chỉ đem lại giá trị cao về kinh tế mà nó còn có nhiều tác dụng có lợi khác. Vậy những tác dụng Bưởi Diễn là gì? Cùng Thế Giới Cây Cảnh tìm hiểu trong bài viết dưới đây nhé!

Cây Bưởi Diễn có tên khoa học là – Citrus grandis (L.) Osbeck.

I. Đặc điểm và tác dụng của cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck.

1. Nguồn gốc của cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck.

Giống cây có nguồn gốc từ loại bưởi Đoan Hùng, Phú Thọ đã được người dân mang về trồng tại xã Phú Diễn, Từ Liêm, Thành Phố Hà Nội.

2. Đặc điểm của cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck.

Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck là cây ăn quả lâu năm, thuộc họ cam quýt. Cây thân gỗ, dễ trồng và phát triển tốt ở loại đất thịt hoặc đất phù sa ven sông có độ pH trong khoảng 5.5-6.5. Cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck khi trưởng thành và bắt đầu cho thu hoạch thường có chiều cao trên 2 mét, bề rộng của tán cũng vậy. Mỗi năm cây chỉ ra trái một lần, thường ra hoa vào tháng 2 và thu hoạch vào đúng dịp tết. Với những cây bưởi diễn đã vào thời kỳ chính thức (thường từ năm thứ 5), tùy vào điều kiện chăm sóc có thể sẽ thu tới 100 quả/ cây.

Khác với những loại bưởi khác, quả Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck có nét đặc trưng riêng đó là phần vỏ và cùi rất mỏng. Quả có kích thước nhỏ, trọng lượng có thể dao động trong khoảng 0,8 -1 kg. Vỏ bưởi có màu vàng óng, mùi thơm đặc trưng. Múi bưởi có tôm mọng nước, hạt bên trong se nhỏ. Khi ăn vị bưởi diễn ngọt đậm, để càng héo vị ngọt rõ hơn và ăn không bị he đắng như vừa hái từ trên cây xuống. Bưởi có thể bảo quản được rất lâu từ 3 – 5 tháng.

Cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck có nguồng gốc từ Đoan Hùng, Phú Thọ.

3. Tác dụng của Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck.

3.1. Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck giàu Vitamin C có lợi cho sức khỏe.

Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck có chứa hàm lượng vitamin C lớn, góp phần trong việc tăng cường sức đề kháng và nâng cao sức khỏe cho người sử dụng. Bên cạnh đó, trong bưởi còn chứa các chất chống oxy hóa có tác dụng giảm các triệu chứng stress, mệt mỏi giúp cơ thể luôn trong trạng thái tốt nhất.

3.2. Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck tốt cho hệ tiêu hoá.

Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck là một loại quả chứa nhiều nước, chất xơ, các vitamin và chất khoáng. Loại quả này được đánh giá là một trong những thực phẩm lành mạnh tốt cho hệ tiêu hóa. Bưởi có thể xoa dịu cơn nóng trong của dạ dày, làm giảm sự khó chịu và hỗ trợ chứng khó tiêu. Ngoài ra, nhờ chứa nhiều chất xơ nên bưởi có tác dụng tăng cường lưu thông dịch tiêu hóa, giúp hệ bài tiết được hoạt động tốt từ đó làm giảm tình trạng táo bón.

3.3. Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck làm tăng cường hệ miễn dịch.

Hàm lượng vitamin C phong phú cùng với các chất khoáng trong bưởi có tác dụng nâng cao sức đề kháng, cải thiện hệ miễn dịch. Nhờ đó giúp bảo vệ cơ thể trước những sự tấn công của vi khuẩn, virus. Mặt khác, vitamin A có trong bưởi cũng có tác dụng xoa dịu tình trạng sưng viêm và đề kháng một số chứng bệnh truyền nhiễm.

3.4. Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck trẻ hoá làn da.

Trong Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck có chứa dồi dào các chất chống oxy hóa có thể hỗ trợ hình thành collagen, cải thiện tính đàn hồi của làn da. Nhờ đó chống lại quá trình lão hóa da từ bên trong, giúp làn da được tươi sáng và trẻ trung hơn.

3.5. Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck Giúp giảm cân.

Do chứa lượng chất xơ dồi dào và hương vị thơm, ngon đặc trưng nên Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck thường được ưu tiên lựa chọn trong các thực đơn ăn kiêng. Nhằm giúp giảm cảm giác thèm ăn và thỏa mãn cơn đói. Bên cạnh đó, các nguyên tố vi lượng trong bưởi cũng có khả năng tăng cường quá trình trao đổi chất từ đó giúp giảm cân dễ dàng hơn.

3.6. Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck hỗ trợ điều hòa huyết áp.

Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck là loại quả có chứa lượng kali cao giúp tăng cường ổn định các mạch máu, thúc đẩy quá trình lưu thông máu, giúp giảm căng thẳng trong hệ tuần hoàn. Qua đó giúp máu và tim được hoạt động tối ưu, giảm các nguy cơ đột quỵ, xơ vữa động mạch.

Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck là cây ăn quả lâu năm, thuộc họ cam quýt.

3.7. Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck ngăn ngừa sỏi thận.

Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck có một hợp chất là d-limonene có khả năng giúp ngăn ngừa sự hình thành và làm tan sỏi thận. Đã có nghiên cứu đã chỉ ra rằng, phụ nữ khi uống từ nửa lít đến một lít nước ép bưởi mỗi ngày sẽ làm giảm nồng độ pH của nước tiểu. Từ đó làm giảm các nguy cơ phát triển sỏi thận trong cơ thể.

3.8. Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck làm giảm lượng cholesterol xấu.

Đã có nghiên cứu chỉ ra rằng lượng cholesterol xấu, LDL trong cơ thể được giảm xuống 15%. Các triglyceride cũng giảm khoảng 17% nếu sử dụng bưởi thường xuyên trong chế độ ăn hàng ngày. Những người cao huyết áp sử dụng bưởi diễn rất tốt cho sức khỏe.

3.9. Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck phòng chống ung thư.

Ngoài chứa nhiều vitamin C, các chất chống oxy hóa. Trong bưởi diễn còn có chứa một hợp chất đó là naringenin. Hợp chất này có tác dụng chống lại các căn bệnh ung thư. Đặc biệt là ung thư tuyến tiền liệt. Hợp chất naringenin giúp làm lành những DNA bị tổn thương trong tuyến tiền liệt của con người.

Đồng thời theo một nghiên cứu khoa học người ta đã chứng minh được, trong bưởi diễn có chứa một hợp chất limonoids. Đây là hợp chất có tác dụng ngăn ngừa các khối u, thúc đẩy một loại enzyme tác động lên gan đào thải các chất độc ra khỏi cơ thể.

II. Kỹ thuật trồng và cách chăm sóc cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck.

1. Kỹ thuật trồng cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck.

1.1. Tiêu chuẩn chọn giống cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck.

Để có những sản phẩm Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck chất lượng cao đáp ứng được các yêu cầu của thị trường trong nước và phục vụ xuất khẩu, nhà nông cần chú ý tới xuất xứ và chất lượng giống. Cây có nguồn gốc từ Đoan Hùng, Phú Thọ được trồng lâu đời (trên 100 năm), tại Phú Diễn, Từ Liêm, Hà Nội. Là giống đặc sản địa phương, cây sinh trưởng khỏe, phân cành mạnh. Quả chín vàng tươi, tép ráo, ăn ngon, nhiều nước.

Cây Bưởi chiết: Đường kính từ 1 – 1,5cm, cao khoảng 60 – 80cm, có 2-3 cành cấp 1 được ươm trong bầu, có rễ thứ cấp mới được đem đi trồng. Cây bưởi ghép: Đường kính gốc ghép từ 0,8 – 1cm, cành cao khoảng 25 – 30cm, khỏe mạnh sạch sâu bệnh.

Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck giàu Vitamin C có lợi cho sức khỏe.

1.2. Thời Vụ và Mật Độ Trồng cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck.

1.2.1. Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck trồng thích hợp nhất vào 2 vụ mùa trong năm đó là.

Vụ Xuân: tháng 2, 3, 4.

Vụ thu đông: tháng 8, 9 ,10 .

1.2.2. Mật độ trồng cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck.

Đối với loại đất thịt tơi xốt thì khoảng cách phù hợp giữa 2 cây trồng là 5x5m (400 cây/ha) tương đương 15 cây trên 1 sào bắc bộ.

Còn đối với loại đất đồi chắc, cằn thì khoảng cách là 4,5×4,5m (500 cây/ha) tương đương 18 cây trên 1 sào bắc bộ.

1.3. Làm đất và đào hố trồng cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck.

1.3.1. Làm đất cày bừa kĩ, nhặt sạch cỏ:

Lên luống cách nhau 5m có hình mui luyện, rãnh rộng 30 – 40cm, sâu 20cm, tâm luống cao 30 – 40cm so với đáy rãnh.

1.3.2. Đào hố đắp ụ:

Đào hố nơi đất xấu có kích thước: 80x80x60cm (rộng, dài, sâu).

Đào hố nơi đất tốt: 60x60x50cm Nơi chân đất thấp thì phải đắp ụ, ụ cao từ 50 – 60cm, đường kính ụ rộng từ 0,8 – 1m.

1.4. Phân Bón Lót:

Phân chuồng hoai mục: 20-30kg(40kg) – Super lân: 1kg.

Vôi bột: Tùy theo pH của đất để xác định lượng vôi bột cần bón. Bà con nên xác định pH trước khi quyết định bón vôi. Thông thường nếu pH.

1.5. Kỹ thuật trồng cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck:

Hố phải đào trước khi trồng khoảng 1 tháng, Trộn đều toàn bộ lượng phân ở trên với lớp đất trên mặt, sau đó cho xuống đáy hố, tiếp theo lấp đất thành ụ cao so với mặt hố 15 – 20 cm. Vét một hố nhỏ đặt bầu rồi lấp đất cho chặt. Sau đó cắm cọc chéo chữ X vào cây và buộc để tránh làm lay gốc làm chết cây. Sau đó dùng mùn rác, cỏ khô phủ kín gốc rồi tưới đẫm nước cho cây tối thiểu 1lần/1ngày đến khi cây hồi phục sinh trưởng. Sau đó tuỳ điều kiện sinh trưởng và thời tiết để tưới (đặc biệt chú ý trong 30 ngày đầu tiên sau trồng).

Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck là loại quả đặc sản tại Phú Diễn thuộc Bắc Từ Liêm.

2. Cách chăm sóc cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck.

2.1 – Kỹ thuật chăm sóc định kỳ cho cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck.

Tưới nước: cần cung cấp đủ nước cho cây nhất là trong mùa khô, khi trái đang lớn và lúc quả sắp chín. Phòng trừ cỏ dại: Phủ gốc bằng cỏ, rác, cây phân xanh… để hạn chế cỏ dại; xới phá váng sau mỗi trận mưa to. Làm cỏ vụ xuân tháng 1-2 và vụ thu tháng 8-9, xới sạch toàn bộ diện tích một lần/vụ; một năm xới gốc 2-3 lần.

2.2. Kỹ thuật Cắt tỉa, tạo hình cho cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck.

2.2.1. Cắt tỉa cho cây trong thời kỳ chưa mang quả:

Việc cắt tỉa được tiến hành ngay từ khi trồng. Để có được dạng hình hợp lý, cần thực hiện theo các bước sau:

Tạo cành cấp 1: Khi cây con đạt chiều cao 45 – 50 cm, cần bấm ngọn để tạo cành cấp 1. Chỉ để lại 3 – 4 cành cấp 1 phân bố tương đối đều về các hướng. Các cành cấp 1 này thường chọn cành khoẻ, ít cong queo, cách nhau 7 – 10 cm trên thân chính và tạo với thân chính một góc xấp xỉ 45 – 60độ để khung tán đều và thoáng.

Tạo cành cấp 2: Khi cành cấp 1 dài 25 – 30 cm, ta bấm ngọn để tạo cành cấp 2. Thông thường trên cành cấp 1 chỉ giữ lại 3 cành cấp 2 phân bố hợp lý về góc độ và hướng.

Tạo cành cấp 3: Cành cấp 3 là những cành tạo quả và mang quả cho những năm sau. Các cành này phải khống chế để chúng không giao nhau và sắp xếp theo các hướng khác nhau giúp cây quang hợp được tốt.

Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck là một loại quả chứa nhiều nước, chất xơ, các vitamin và chất khoáng.

2.2.2. Cắt tỉa cho cây trong thời kỳ mang quả:

Cắt tỉa sau thu hoạch: Được tiến hành sau khi thu hoạch quả. Cắt tỉa tất cả các cành sâu bệnh, cành chết, cành vượt, những cành quá dày, cắt tỉa bớt cành cấp 1(nếu số cành cấp 1/cây quá dày) sao cho cây có bộ khung tán cân đối.

Cắt tỉa vụ xuân: Được tiến hành vào giữa tháng 1 đến giữa tháng 3 hàng năm: Cắt bỏ những cành xuân chất lượng kém, cành sâu bệnh, cành mọc lộn xộn trong tán, những chùm hoa nhỏ, dầy, dị hình.

Cắt tỉa vụ hè: được tiến hành từ tháng 4 đến hết tháng 6: Cắt bỏ những cành hè mọc quá dày hoặc yếu, cành sâu bệnh, tỉa bỏ những quả nhỏ, dị hình.

2.3. Kỹ thuật Bón phân cho cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck:

2.3.1. Hàng năm cần bón thúc vào thời điểm:

Bón cơ bản (tháng 8 – tháng 11): Phân hữu cơ + lân Super + vôi.

Bón đón hoa, cành xuân từ 15/1 – 15/3: Đạm urê + kali.

Bón thúc tăng trọng quả vào tháng 5 – tháng7: Đạm urê + kali.

Ngoài ra bón cho cây sau khi thu hoạch làm cây chóng phục hồi, lượng bón thúc như sau:

Ure: 0,1 – 0,2 kg/cây.

Super lân: 0,2 – 0,5 kg/cây.

Kali: 0,1 – 0,3kg/cây.

Các năm sau lượng phân tăng theo tuổi cây, năng suất quả và tuỳ thuộc loại đất.

Cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck.

2.3.2. Cách bón:

Bón phân hữu cơ: đào rãnh xung quanh cây theo hình chiếu của tán với bề mặt rãnh rộng 30 – 40 cm, sâu 20 – 25 cm, rải phân, lấp đất và tưới nước giữ ẩm. Hoặc có thể đào 3 rãnh theo hình vành khăn xung quanh tán để bón, năm sau bón tiếp phần còn lại.

Bón phân vô cơ: khi đất ẩm chỉ cần rải phân lên mặt đất theo hình chiếu của tán cách xa gốc 20 – 30 cm, sau đó tưới nước để hoà tan phân. Khi trời khô hạn cần hoà tan phân trong nước để tưới hoặc rải phân theo hình chiếu của tán, xới nhẹ đất và tưới nước.

Lần 1 (sau khi thu hoạch): bón theo vành mép tán, đào rãnh sâu 20cm, rộng 30cm. Các loại phân trộn đều cho vào rãnh lấp kín đất, tủ rơm giữ ẩm.

Bón thúc vào lần 2 và 3: trộn đều các loại phân hóa học rải đều trong vòng tán cây, xới đất sâu 4-5cm vùi đất lấp kín, tủ rơm rác giữ ẩm. Bón phân xong tưới nước đều đặn, vừa phải cho phân tan để cây hấp thụ từ từ. Chú ý không nên tưới quá nhiều nước cho cây vì nếu thừa nước cây sẽ ra đọt non ảnh hưởng đến việc xử lý ra hoa.

Quả Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck.

2.4. Phòng trừ sâu bệnh cho cây Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck:

Bưởi thường bị một số loại sâu bệnh phá hoại như:

Bệnh nấm, sâu vẽ bùa, sâu đục thân, cành, nhện đỏ, nhện trắng, ruồi đục quả, bệnh chảy gôm, bệnh khô cành, quả ám khói…

Bệnh nấm: Trên lá có đốm màu gỉ sắt, thân có các đốm đen. Sử dụng thuốc SCORE hoặc Sun phát đồng 1% phun 3 ngày một lần cho tới khi khỏi bệnh.

Bệnh sâu đục thân, cành: Quét vôi vào gốc cây và thân cây, dung xilanh tiêm phun trực tiếp vào lỗ sâu đục bằng thuốc Supracide 0,2%.

Sâu vẽ bùa: Dùng Selecron phun lên lá. Thuốc này có tác dụng với cả sâu ăn lá, nhện đỏ và các loại sâu khác.

Rệp: Khi phát hiện có rệp, phun ngay Selecron ba ngày liên tục.

Ruồi đục quả hút dịch làm quả thối: Thời gian xuất hiện vào tháng 7-10. Dùng bả Naled 5% + Metyl Eugnol 95% cho 100m2.

Bọ xít các loại: Phun Sherpa 0,2% hoặc Dipterex 0,3%. Ngoài ra nếu thấy các loại côn trùng ít có thể bắt bằng tay và tiêu diệt.

Bệnh muội đen thân, cành, lá, quả: Thời gian xuất hiện từ tháng 2-10. Phun Boocdo 1% hoặc Sun phát đồng 1% kết hợp với cắt tỉa cho thưa tán lá, cành.

Bệnh chảy mủ gôm: Thời gian gây hại từ tháng 4, 5, 9, 10. Phun Aliette 0,3% lên thân, cành tuần 1 lần cho tới khi khỏi v.v…

Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck trẻ hoá làn da.

2.5. Thu Hoạch và Bảo Quản Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck:

Khi quả già, vỏ quả hơi vàng màu đặc trưng của giống thì thu hoạch. Nên thu hái vào lúc trời râm mát, khô ráo. Dùng dao cắt cả cuống quả, lau sạch cho vào giỏ hoặc sọt tre để nơi thoáng mát, Quả thu hái về cần phân loại. Nếu vận chuyển đi xa khi đóng vào sọt hoặc thùng không quá 5 lớp (đóng sọt phải có lót rơm hoặc giấy giữa các lớp quả).

Về việc bảo quản bưởi Diễn, chỉ cần để cho bưởi ráo hết phần nhựa khoảng 10 – 15 ngày, sau đó cho vào túi lưới hay rổ bảo quản nơi thoáng mát để ăn dần. Nếu thời tiết ẩm, nồm thì phải kiểm tra những túi có hiện tượng đổ mồ hôi, bỏ ra cho quả khô. Không nên cất bưởi trong túi nhựa hay trong tủ lạnh, bưởi sẽ nhanh bị hỏng.

Lưu ý: Trồng Bưởi Diễn – Citrus grandis (L.) Osbeck không khó nhưng để có năng suất, chất lượng cao, cần chăm sóc đúng kỹ thuật cả trước và sau khi thu hoạch. Thường xuyên tưới nước giữ ẩm cho cây. Chú ý khi cây bưởi đang hình thành quả không nên tưới nhiều nước để cây tập trung dinh dưỡng vào quả, vị ngọt sẽ đậm hơn và màu sắc đẹp hơn.