Cây Cỏ Sữa Lá Nhỏ – Euphorbia thymifoliaL
Mô tả, đặc điểm, kỹ thuật trồng, cách chăm sóc, tác dụng và những bài thuốc từ cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL
Cây cỏ sữa lá nhỏ có tên khoa học là Euphorbia thymifoliaL
I: Mô tả và đặc điểm của cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL
1. Tên khác: Vú sữa đất, thiên căn thảo, cẩm địa
2. Tên khoa học: Euphorbia thymifoliaL.
3. Họ: Thầu dầu (Euphorbiaceae)
4. Bộ phận dùng: Cả cây
5. Công năng, chủ trị: Cầm máu, giảm đau, tiêu độc, chỉ lỵ, thông sữa, lợi tiểu. Chữa lỵ trực khuẩn và lỵ amip nhất là cho trẻ em, chữa mụn nhọt, phụ nữ băng huyết, phụ nữ sau đẻ ít sữa hoặc tắc tia sữa.
6. Phân bố: Cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL phân bố chủ yếu ở các vùng khí hậu nhiệt đới như: Việt Nam, Ấn Độ, Indonesia, Campuchia, Malaysia, Lào, Philippin, Thái Lan, Trung Quốc, Nam Mỹ,…
Ở Việt Nam, Thiên căn thảo mọc rải rác khắp các tỉnh từ Bắc vào Nam, từ hải đảo, ven biển, đồng bằng, trung du đến miền núi.
Cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL phân bố chủ yếu ở các vùng khí hậu nhiệt
7. Đặc điểm của cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL:
Loại cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL này có lông và mủ trắng hay còn gọi là nhựa. Mọc thành cụm theo dạng thân cỏ, các cành mềm, lan rộng trên mặt đất. Thân cây có màu tím, lá nhỏ, hình bầu dục, hơi thuôn dài, mọc đối xứng qua thân cây. Kích thước mỗi lá chỉ dài khoảng 7mm và rộng 4mm.
8. Thành phần hóa học trong cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL
Toàn cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL có chứa tinh dầu màu xanh, mùi đặc trưng. Trong tinh dầu bao gồm các hoạt chất như cymol, sesquiterpene, acid salicylic, limonen, carvacrol.
Rễ cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL có chứa tirucallol, alcol myrixylic, taraxerol. Lá và thân dược liệu chứa flavonoid như cosmosin. Phần thân trên mặt đất bao gồm 3 hoạt chất như alcol, quercetin 30- galactoside, epitaraxerol.
II: Kỹ thuật trồng và chăm sóc cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL
Toàn cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL có chứa tinh dầu màu xanh
1. Kỹ thuật trồng cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL
Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL là loài cây mọc hoang nên rất dễ trồng, dễ sống và không cần phải chăm sóc nhiều cây vẫn sinh trưởng tốt.
Cách trồng rất đơn giản chỉ cần gieo hạt hoặc bẻ những ngọn cây non để rơi vãi dưới đất có độ ẩm thích hợp cũng tự mọc rễ và sống rất khỏe mạnh.
Nếu trồng cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL với mục đích làm dược liệu thì phải trồng theo quy trình từ khâu làm đất, giống cây và phân bón thì mới thu được lợi nhuận cao.
Muốn cây sinh trưởng tốt nhất nên làm theo cách sau: Đất trồng phải làm sạch cỏ dại, cày xới tơi xốp, có thể dùng tay rạch hố trồng hoặc dùng máy rạch hàng cách hàng 30 – 50cm, cây cách cây là 20 – 30cm. Lót phân chuồng ủ hoai vào hố trồng để ủ khoảng 15 – 20 ngày là trồng được.
Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL giống thường rất đơn giản chỉ cần bẻ những mầm cây từ non đến già đều có thể trồng được. Kích thước mỗi mầm từ 20 – 30cm, pha loãng thuốc kích rễ tưới đều lên giống cây rồi trồng xuống hố luôn. Lấp lớp đất dày để giữ ẩm cho phần gốc tránh nắng khô làm héo gốc sẽ kém ra rễ.
Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL là loài cây mọc hoang nên rất dễ trồng
2. Cách chăm sóc cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL
Sau khi trồng cây cỏ sũa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL từ 1 – 2 ngày mà không có mưa phải tưới nước cho cây cỏ sữa để giữ ẩm đất, nên tưới nhẹ bằng vòi phun sương để tránh trôi đất ở hố trồng. Tưới 2 – 3 ngày một lần để đủ ẩm không cần tưới quá nhiều bởi thân cây cỏ sữa cũng đã có nhiều nước.
Sau 7 – 10 ngày pha phân bón kích rễ tưới cho ướt đẫm, tưới nhắc lại sau 10 – 15 ngày nhất là khi trời nắng khô lâu ngày để tăng độ hấp thụ dinh dưỡng của cây. Tưới vào chiều mát để giảm tình trạng bốc hơi khi tưới.
Khi cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL đã lên mầm xanh tốt, bón thêm phân NPK rắc mỏng để tránh xót rễ gây chết cây. Mỗi năm nên bón phân này 2 – 3 lần.
Ngoài ra, phân chuồng là loại phân rất ưa chuộng dùng cho cây trồng bởi nó làm tạo mùn cho đất và tăng độ phì nhiêu cho đất. Bón hai lần trong năm để có việc chăm sóc có kết quả tốt nhất.
Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL thường bị bị một số loài rệp trắng và sâu hại lá non, loài này thường dễ diệt bằng thuốc trừ sâu. Nên dùng thuốc sinh học để thân thiện với môi trường và an toàn cho dược liệu.
Loại cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL này có lông và mủ trắng hay còn gọi là nhựa
III: Tác dụng và những bài thuốc từ cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL
1. Tác dụng của cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL
1.1 Theo nghiên cứu dược lý hiện đại:
Nhiều nghiên cứu của y học hiện đại cho thấy, nước chiết từ cây cỏ sữa có tác dụng ức chế sự sản sinh của chủng vi trùng gây lỵ và chủng tụ cầu vàng. Nhờ vậy mà cỏ sữa được ứng dụng điều trị một số bệnh đường ruột, bệnh ngoài da. Ngoài ra, người ta cũng dùng dược liệu trên trong việc làm thông sữa, kích thích tăng tiết sữa ở đối tượng phụ nữ đang cho con bú.
Bên cạnh tác dụng điều trị bệnh, cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL cũng được ứng dụng làm thuốc diệt sâu bọ.
1.2 Theo y học cổ truyền:
Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL có công dụng thanh nhiệt, tiêu viêm, lợi tiểu, kháng khuẩn, thông sữa, thông huyết nên các thầy thuốc dân gian thường dùng cho những mục đích trị bệnh sau:
Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL trị kiết lị
Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL tăng tiết sữa ở đối tượng phụ nữ sau sinh.
Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL điều trị mụn nhọt, mẫn ngứa
Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL điều trị đại tiện ra máu tươi.
Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL có công dụng thanh nhiệt
2. Những bài thuốc từ cây cỏ sữa lá nhỏ Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL :
Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL có thể ứng dụng trong một số bài thuốc trị bệnh sau:
2.1 Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL điều trị kiết lỵ:
80 gam cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL, 50 gam lá mơ lông tươi đem sắc uống hằng ngày. Trẻ em dùng nửa liều trên.
2.2 Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL điều trị thiếu sữa, tắc tia sữa:
100 gam cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL, 40 gam hạt cây gạo đem sắc uống hằng ngày. Kiên trì dùng 5 – 7 lần sẽ có kết quả.
2.3 Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL điều trị mụn nhọt, ngứa:
Cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL đem giã nhuyễn, đắp lên vị trí bị nhọt, ngứa. Nên kết hợp thuốc đắp với thuốc tươi uống để tăng hiệu quả chữa trị.
2.4 Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL trị đại tiện ra máu:
100 gam cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL, 50 gam cây huyết dụ đem đun với 1 lít nước sôi, dợi đến khi nước cạn còn 400 ml thì tắt bếp, uống trong ngày.
2.5 Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL điều trị lỵ thể nhẹ:
Đem 100 gam cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL rửa sạch, thái nhỏ, đem sắc với 400ml, đợi khi nước cạn 100 ml thì ngưng. Uống 2 lần mỗi ngày.
Hoặc: đem 100 gam cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL, 80 gam rau sam sắc với 300 ml, đợi khi nức cạn còn 150 ml thì tắt bếp. Chia làm 3 phần, uống trong ngày, dùng liên tục 5 – 7 ngày.
Hoặc: đem 100 gam cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL, 20 gam lá mơ lông, 25 gam hạt cau, 100 gam rau sam sắc uống. Chia làm 3 phần, uống hết trong ngày.
Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL có thể ứng dụng trong một số bài thuốc trị bệnh
2.6 Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL mụn nhọt ngoài da chưa vỡ mủ:
100 gam cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL đem giã nát, đắp lên vùng da bị nhọt. Đắp 2 lần / ngày.
2.7 Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL mẩn ngứa ngoài da:
Cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL rửa sạch, giã nát thoa vào vùng da bị ngứa hoặc nấu nước để rửa.
2.8 Cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL thiếu sữa sau sinh:
100 gam cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL, 40 gam hạt cây gạo sắc lấy nước, dùng nước trên nấu cháo ăn 1 lần/ ngày. Dùng liên tục trong vòng 4 – 7 ngày.
Lưu ý khi sử dụng cây cỏ sữa lá nhỏ – Euphorbia thymifoliaL
Cây cỏ sữa có hai loại: cỏ sữa lá to (Euphobia hirta L. Euphorbia pilulifera L cùng họ) và cỏ sữa lá nhỏ. Cả hai loại đều có khả năng chữa lỵ nhưng loại lá nhỏ được dùng phổ biến hơn (theo kinh nghiệm của Viện nghiên cứu Đông y).
Theo Power và Browning, cỏ sữa lá lớn có chứa chất nhựa và axit galic, glucozit độc chưa xác định được hoạt chất có trong cỏ sữa lá lớn liều nhỏ có thể gây ngừng hô hấp, tim đập chậm, gây xót niêm mạc dạ dày ở động vật.
Ở nhiều quốc gia khác, cây cỏ sữa lá lớn được ứng dùng trong điều trị một số bệnh về mắt như đau mắt, loét giác mạc; bệnh ho hen. Tại Việt Nam, cây cỏ sữa lá lớn được phối hợp với vị thuốc hoàng đằng để sản xuất thuốc trị lỵ mang tên codanzit (1975).