Cây Mít Tứ Quý – Artocarpus interger

Nguồn gốc, đặc điểm, công dụng, kỹ thuật trồng và cách chăm sóc cây Mít tứ quý – Artocarpus interger.

Mít ở nước ta có các nhóm chính là mít mật, mít dai, Mít Nài, mít Tố Nữ dùng để ăn tươi hay làm nguyên liệu chế biến thành các sản phẩm mít sấy, mít chiên chân không, kẹo mít, rượu mít, mít đóng hộp, nước uống v.v… Hiện nay các tỉnh phía Nam đang trồng nhiều giống mít được chọn tạo trong nước hoặc nhập nội cho năng suất cao, chất lượng tốt, đáp ứng nhu cầu nguyên liệu chế biến như: mít Nghệ CS M99-I, mít Thái, mít Mã Lai… Mít tứ quý – Artocarpus interger giống cây dễ trồng, ra trái quanh năm, chịu hạn tốt, ít công chăm sóc, thời gian sinh trưởng ngắn. Loại Mít này cho nhiều múi, ít sơ, cơm vàng nghệ, dày giòn, ngọt và khô ráo, giòn. Thích hợp ăn tươi hay sấy khô. Mít nghệ tứ quý ra hoa quanh năm mà không cần phải xử lý thuốc kích thích ra hoa.

Cây Mít tứ quý – Artocarpus interger hay còn gọi là mít thái tứ quý.

I. Nguồn gốc, đặc điểm và công dụng của cây Mít tứ quý – Artocarpus interger.

1. Nguồn gốc của cây Mít tứ quý – Artocarpus interger.

Cây Mít tứ quý – Artocarpus interger hay còn gọi là mít thái tứ quý có nguồn gốc đến từ Nam Á và được lai tạo ở nước ta. Giống mít tứ quý này hiện nay được trồng hầu hết ở khắp cả nước và được sử dụng dùng để cung cấp nhu cầu cho người dân sử dụng và xuất khẩu ngày một cao từ giống mít này.

2. Đặc điểm của cây Mít tứ quý – Artocarpus interger.

2.1. Đặc điểm hình thái của cây Mít tứ quý – Artocarpus interger:

Mít tứ quý – Artocarpus interger là loại cây ăn quả thân gỗ, cao từ 15 – 20m. Sau 2 năm trồng, có thể cho ra trái.

Lá cây là dạng lá đơn, phiến lá tương đối dày, dài khoảng 8 – 15cm. Các lá thường mọc đối nhau, nổi gân rõ ràng. Mặt ở trên có màu xanh đậm hơn mặt dưới, lá chuyển sang màu nâu vàng khi già.

Hoa Mít tứ quý – Artocarpus interger là loại hoa đơn tính, nhưng trên cùng 1 cây có cả hoa đực và hoa cái. Các hoa thường mọc trên những cuống ngắn, có màu vàng xanh. Hoa đực nhỏ và dài, thường không có cánh hoa, có bao phấn nổi xung quanh. Hạt Mít to tròn đường kính khoảng hơn 1cm, bên ngoài có vỏ màu vàng nâu nhạt. Hạt có thể ăn có vị bùi và thơm, chế biến bằng cách luộc hoặc rang chín.

Quả Mít tứ quý – Artocarpus interger có dạng hình oval, dài 25 – 50cm, đường kính 20 – 35cm và có trọng lượng trung bình khoảng 5kg, vỏ mít dày.

Múi Mít tứ quý – Artocarpus interger có màu vàng hoặc cam, cùi mít dày, bên trong có hạt lớn, khi chín có mùi rất thơm, ngọt thanh.

Cây Mít tứ quý – Artocarpus interger là loại cây ăn quả thân gỗ.

2.2. Đặc điểm sinh trưởng của cây Mít tứ quý – Artocarpus interger.

Cây Mít tứ quý – Artocarpus interger là loại cây ăn trái thích hợp với khí hậu nhiệt đới nóng ẩm ở nước ta, có sức chịu hạn tốt, chịu được mọi loại đất, kể cả đất ít dinh dưỡng tuy nhiên không chịu được ngập úng.

Lý do giống mít này có tên là mít tứ quý vì cây có hoa quanh năm, cho quả quanh năm với sản lượng cao mà không hề có bất cứ biện pháp hay loại thuốc nào can thiệp.

Cây Mít tứ quý – Artocarpus interger là loại cây ưa ánh sáng và đặc biệt rất ít sâu bệnh.

3. Những công dụng của cây Mít tứ quý – Artocarpus interger trong đời sống.

Cây Mít tứ quý – Artocarpus interger hay còn gọi là Mít nghệ tứ quý. Đây là loại cây quen thuộc với người dân nước ta và trong đời sống hàng ngày, loại cây này có nhiều ứng dụng thiết thực như:

3.1. Quả Mít tứ quý – Artocarpus interger cho giá trị dinh dưỡng và có nhiều lợi ích với sức khỏe con người. Nó được trong việc chế biến nhiều món ngon như: Mít sấy khô, làm kẹo, làm đồ uống, nấu ăn, …

3.2. Giá trị kinh tế cao từ quả và gỗ: Mỗi vụ quả cây đều cho sản lượng khá lớn, đem lại giá trị kinh tế từ việc bán quả. Giá Mít tứ quý trên thị trường hiện nay dao động từ 20 – 50 nghìn đồng/kg. Bên cạnh đó gỗ cây rất chắc thường được dùng để tạc tượng, làm đồ thủ công mỹ nghệ, làm đình chùa, …

Quả Mít tứ quý – Artocarpus interger có dạng hình oval, dài 25 – 50cm, đường kính 20 – 35cm.

3.3. Trang trí cảnh quan: Những Cây Mít Tứ Quý – Artocarpus interger lâu năm cho nhiều quả sai trĩu chít được rất nhiều gia đình chọn trồng trang trí cho sân vườn nhà mình. Cây Mít ít sâu bệnh, cành lá khỏe mạnh và dáng đẹp rất thích hợp để trồng trang trí cảnh quan. Nó có thể trồng ở nhiều không gian khác nhau như nhà vườn, biệt thự, công viên, đường phố, …

3.4. Làm cây bóng mát và thanh lọc không khí: Mít có tán lá xanh tươi và khỏe mạnh rất thích hợp làm cây cho bóng mát. Hơn nữa nó còn có khả năng thanh lọc không khí, hút vào các chất độc hại và nhả ra khí oxy. Giúp cho môi trường trong lành và mát mẻ hơn.

3.5. Có công dụng chữa bệnh: Các bộ phận của cây Mít Tứ Quý – Artocarpus interger đều có khả năng làm thuốc chữa bệnh. Ví dụ lá làm thuốc lợi sữa, trị chứng ăn uống khó tiêu, tiêu chảy, … Gỗ cây có tác dụng an thần. Rễ dùng để điều trị tiêu chảy, …

3.6. Ý nghĩa phong thủy của cây Mít tứ quý – Artocarpus interger.

Cây Mít nghệ tứ quý – Artocarpus interger có dáng đẹp, cành lá xanh tươi và quả sai xum xuê. Trong phong thủy, nó là biểu tượng của sự đoàn kết, sum vầy do cây thường mọc thành chùm, trong mỗi trái đều có rất nhiều múi. Nó còn là biểu tượng cho sự kiên trì, bền bỉ và mang lại may mắn cho gia chủ.

Bên cạnh đó, cây còn có thể sống xanh tốt quanh năm ở những nơi cằn cỗi, đâm chồi nảy lộc tượng trưng cho sự phát tài phát lộc. Đây còn là sự thể hiện cho sự cố gắng vươn lên không ngừng, thăng tiến trong sự nghiệp và phát tài phát lộc.

Hoa Mít tứ quý – Artocarpus interger là loại hoa đơn tính.

II. Kỹ thuật trồng và cách chăm sóc cây Mít tứ quý – Artocarpus interger.

1. Kỹ thuật trồng cây Mít tứ quý – Artocarpus interger.

1.1. Tiêu Chuẩn Chọn Giống cây Mít tứ quý – Artocarpus interger:

Dùng hạt cây Mít mật, Mít rừng gieo làm gốc ghép cho mít dai. Tiến hành ghép khi cây gốc ghép được 5-6 tháng, cao 30-40cm, lá đã ổn định. Có thể ghép mắt kiểu cửa sổ hoặc ghép áp, trong đó tỷ lệ thành công của ghép áp cao hơn.

Thời vụ cho chiết, giâm hom, ghép cây tốt nhất là tháng 3-4 (vụ xuân) và tháng 8-9 (vụ thu) khi nhựa trong cây ổn định. Bí quyết thành công của các phương pháp nhân giống mít là giâm, ghép phải làm nhanh ngay sau khi cắt; với chiết cần để nhựa khô 2-3 ngày mới bó bầu nếu không sẽ bị nhiễm khuẩn mà chết khô cành.

1.2. Thời Vụ và Mật Độ Trồng cây Mít tứ quý – Artocarpus interger:

Đầu mùa mưa tháng 5 đến tháng 7 dương lịch. Nếu chủ động nguồn nước tưới có thể trồng sớm hơn, thậm chí trồng quanh năm.

Trồng dầy: Cây cách cây 5m, hàng cách hàng 6m. Một ha trồng khoảng 300 cây (vì phải chừa đường đi nội bộ).

Trồng thưa: Cây cách cây 6m hàng cách hàng 7m. Một ha trồng khoảng 210 cây.

Đất cằn cỗi nên trồng dầy, đất tốt nên trồng thưa. Hiện nay, người ta có xu hướng trồng dầy để tăng sản lượng và rút ngắn thời gian hoàn vốn, sau đó áp dụng phương pháp tỉa cành hay đốn tỉa bớt.

Múi Mít tứ quý – Artocarpus interger có màu vàng hoặc cam.

1.3. Làm đất và đào hố trồng cây Mít tứ quý – Artocarpus interger:

Đất bằng phẳng phải xẻ mương rãnh sâu ít nhất 30 – 40cm (tùy nước thủy cấp ở từng nơi) để chống úng vào mùa mưa. Làm hốc sâu 40 x 40 x 40cm và đắp mô cao 40 – 70cm.

Đất có độ dốc khoảng 5%, không cần đắp mô, chỉ cần làm hốc có kích thước 40 x 40 x 40cm.

Độ dốc cao hơn 7%, làm hốc có kích thước 40 x 40cm và sâu 60cm.

Mỗi hốc có thể trộn: 0,5kg vôi bột, 1-3kg phân hữu cơ Better HG01 3-2-2.

Hố trồng đào 50 cm x 50 cm x 50 cm, khi đào hố nên để riêng lớp đất trên mặt ra một bên và đất ở lớp phía dưới ra một bên, bón lót mỗi hố 10-12 kg phân chuồng đã ủ hoai, hoặc phân hữu cơ Komix 1 kg, 150-250 g Super lân, trộn đều với lớp đất mặt xung quanh, trộn thêm với 50 g Basudin 10H và 0,5 kg vôi để phòng trừ mối kiến và nâng cao độ pH đất. Ngoài vật liệu bón lót trên không nên dùng phân hữu cơ chưa hoai hay tro bếp bón lót dễ gây thối rễ và làm mặn đất.

1.4. Phân Bón Lót cho cây Mít tứ quý – Artocarpus interger:

Bón lót mỗi hố 10-12 kg phân chuồng đã ủ hoai, hoặc phân hữu cơ Komix 1 kg, 150-250 g Super lân, trộn đều với lớp đất mặt xung quanh, trộn thêm với 50 g Basudin 10H và 0,5 kg vôi để phòng trừ mối kiến và nâng cao độ pH đất. Ngoài vật liệu bón lót trên không nên dùng phân hữu cơ chưa hoai hay tro bếp bón lót dễ gây thối rễ và làm mặn đất.

1.5. Kỹ Thuật Trồng Cây Mít tứ quý – Artocarpus interger:

Dùng tay móc một lỗ nhỏ giữa hố trồng sâu hơn chiều cao túi đựng thanh trà khoảng 2-3 cm, kích thước to hơn bầu cây đôi chút, để túi cây trên mặt đất, dùng dao sắc rạch một đường xung quanh túi nilon, cách đáy 2-3 cm, bóc lấy đáy túi ra. Xem xét bộ rễ, cắt bỏ tất cả các phần rễ cái, rễ con ăn ra khỏi bầu đất, sau đó đặt vào hố trồng, lấp đất và rút bọc nilon ra. Dùng tay lấp và ém chặc lớp đất xung quanh để cố định gốc cây con không bị gió lay, chú ý đặt cây vào hố trồng sao cho sau khi trồng cổ rể ngang bằng với nền đất xung quanh, không trồng âm hay lấp phần thân cây. Sau khi trồng cần làm bồn đường kính khoảng 1 m để nước tưới không chảy ra ngoài. Trồng xong lấy cọc cắm, buộc thân cây vào cọc tránh gió lay gốc, nên buộc lỏng bằng dây nilon. Nếu trồng vào mùa mưa không cần che mát như sầu riêng hay măng cụt.

Cây Mít tứ quý – Artocarpus interger là loại cây ưa ánh sáng và đặc biệt rất ít sâu bệnh.

2. Kỹ Thuật Chăm Sóc Cây Mít tứ quý – Artocarpus interger:

2.1 Kỹ thuật chăm sóc định kỳ cho cây Mít tứ quý – Artocarpus interger:

Tưới nước: cần cung cấp đủ nước cho cây nhất là trong mùa khô, khi trái đang lớn và lúc quả sắp chín. Phòng trừ cỏ dại: Phủ gốc chè bằng cỏ, rác, cây phân xanh… để hạn chế cỏ dại; xới phá váng sau mỗi trận mưa to. Làm cỏ vụ xuân tháng 1-2 và vụ thu tháng 8-9, xới sạch toàn bộ diện tích một lần/vụ; một năm xới gốc 2-3 lần.

2.2 Kỹ thuật Cắt tỉa, tạo hình cho cây Mít Tứ quý – Artocarpus interger:

Chú ý chỉ tỉa cành tạo tán khi cây mít đạt chiều cao khoảng 1m trở lên, khi cây chưa cho trái tỉa cành 2-3 lần/năm. Cây đã cho trái tỉa cành 1 năm/lần vào thời điểm thu hoạch trái xong. Khi tỉa cắt bỏ các cành gần sát mặt đất, cành tược, cành nhỏ mọc không đúng hướng, cành sâu bệnh. Giữ lại cành cấp 1 cách gốc khoảng 40cm trở lên, chọn các cành mọc theo các hướng khác nhau, cành trên cách cành dưới khoảng 40 – 50cm, tạo thành tầng không quá 5 cành cấp 1. Tỉa bỏ bớt cành cấp 2, cấp 3… cho cây thoáng nhằm chống sâu bệnh và tăng năng suất.

2.3 Kỹ thuật Bón phân cho cây Mít qứ quý – Artocarpus interger:

Năm thứ 1: Sau khi trồng cứ 1-1,5 tháng bón phân 1 lần, bón cho mỗi gốc 100-150 g NPK (15:15:15), xịt bổ sung phân bón lá vi lượng như: number one hay Fetrilon-combi theo liều hướng dẫn, mục đích giúp cây có đủ dưỡng chất và chất vi lượng cần thiết khi bộ dễ chưa bén đất.

Quả Mít tứ quý – Artocarpus interger cho giá trị dinh dưỡng cao.

Năm thứ 2: lượng bón cho một cây là: 1,5-2,0 phân NPK theo tỷ lệ 2:1:2.

Năm thứ 3: Cây bắt đầu cho trái kinh doanh, lượng phân tăng so với năm trước 0,5-1,0 kg/cây. Chia làm hai lần bón đầu và cuối mùa mưa. Trong thời gian quả đạt trọng lượng tối đa sử dụng phân bón gốc Kali sulphate (K2SO4), bón mỗi gốc 400-500 g, kết hợp với phân bón lá 0-52-34 hoặc 10-52-17 phun cho cây 2-3 lần, mỗi lần cách nhau 1 tuần như vậy trái sẽ chính tập trung, màu thịt quả vàng hơn vàng mùi vị thơm ngon hơn.

2.4. Phòng Trừ Sâu Bệnh cho cây Mít tứ quý – Artocarpus interger:

2.4.1. Sâu đục thân, sâu đục cành: Có tên Margronia, thành trùng đẻ trứng trên lá non, trái non sau đó đục vào thân cành. Xịt thuốc trừ sâu vào giai đoạn ra lá non, trái non như Cyperan 5 EC, 10 EC, Decis 2,5EC, Bian 40-50 EC, Basudin 50 EC.

2.4.2. Ruồi đục trái: Do loài dacus sp, đẻ trứng vào trái già, gây thối nhũn trái. Dùng chất dẫn dụ sinh học để diệt ruồi đực. Bao bọc trái hay xịt thuốc diệt ruồi như trebon 10 Nd, decis 25 ec…

2.4.3. Sâu đục trái: Gây hại nặng trên mít làm giảm chất lượng và sản lượng. Thường ở các phần tiếp giáp các trái hay giữa trái tiếp giáp với thân, bị gây hại nặng nhất. Trái có thể bị hư hỏng hay bị rụng sớm. Không nên dùng biện pháp xử lý thuốc hóa học mà dùng biện pháp sinh học để phòng trừ sự gây hại hay bao trái vào cuối giai đoạn trái rụng sinh lý.

2.4.4. Ngài đục trái: Có nhiều loài gây hại khác nhau, chúng chích hút vào ban đêm ở giai đoạn trái chín. Cách phòng trị giống như sâu đục trái.

2.4.5. Rầy, rệp: Có rất nhiều loài gây hại trên mít, chúng chích hút nhựa lá non, đọt non, trái làm lá quăn queo, cây chậm lớn, trái dị hình và kèm theo là nấm đốm bồ hóng tấn công làm giảm khả năng quang hợp của cây và trái không đẹp. Khi trồng ở nơi cao ráo thường bị rệp sáp tấn công ở phần gốc và rễ. Dùng các loại thuốc hóa học sau đây để trị rầy rệp khi điều tra có mật số cao: Bassan 50 EC, Supracide 40 EC, Basudin 50 ec…

Cây Mít tứ quý – Artocarpus interger trồng làm cây bóng mát và thanh lọc không khí rất tốt.

2.5. Thu hoạch và bảo quản Mít tứ quý – Artocarpus interger:

Cây Mít tứ quý – Artocarpus interger cho trái rải vụ quanh năm, song vụ chính ở Đồng Nai vào tháng 6, 7. Thời gian từ lúc ra hoa đến lúc trái già khoảng 5 tháng, do đó có thể căn cứ vào màu sắc trái để thu hoạch. Trái mít già, các gai nở căng, chuyển từ màu xanh sang màu xanh vàng hoặc nâu nhạt, mủ lỏng và trong, vỗ kêu bồm bộp, để vận chuyển đi xa nên thu hoạch lúc trái già. Hiện ở Đồng Nai có nhiều giống mít cho năng suất cao như: mít Viên Linh, mít Thái, mít nghệ, mít tố nữ… Song, nông dân nên trồng giống mít nghệ trong nước được tuyển chọn qua các cuộc thi trái ngon, giống tốt hoặc những giống mít trong nước có phẩm chất ngon được nhiều người ưa chuộng, đồng thời thích hợp để chế biến, sấy khô đóng gói xuất khẩu.