Cây Xoài – Mangifera Indica L

Đặc điểm, tác dụng, ý nghĩa, kỹ thuật trồng và cách chăm sóc cây xoài – Mangifera Indica L.

I. Đặc điểm của cây xoài – Mangifera Indica L

1. Nguồn gốc của cây xoài – Mangifera Indica L

Cây Xoài – Mangifera Indica L là một trong những loại cây ăn quả vô cùng phổ biến ở Việt Nam hiện nay. Nó có tên khoa học là Mangifera Indica L, thuộc họ nhà Đào lộn hột (Anacardiaceae). Xoài vốn là loài cây có nguồn gốc từ Ấn Độ, trải qua nhiều năm chúng đã được du nhập vào các nước trong khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam và trở thành loài cây ăn trái vô cùng phổ biến.

Cây xoài có tên khoa học – Mangifera Indica L

2. Đặc điểm của cây xoài – Mangifera Indica L

Cây Xoài – Mangifera Indica L là loài cây thân gỗ lớn, chiều cao có thể lên đến 10-15m, cá biệt nhiều cây cao đến hàng chục mét. Rễ cây đâm sâu đến 2 mét khiến cho cây Xoài mọc rất vững chắc và sống bền bỉ. Lá cây xoài mọc so le, có dạng hình thuôn dài, mặt trên có màu xanh đậm, mặt dưới màu xanh nhạt. Chiều dài của lá trung bình từ 15-30cm, rộng từ 5-10cm, phần mặt dưới lá có nổi gân hình chân chim.

Cây xoài – Mangifera Indica L là loài cây than gỗ lớn

Hoa cây xoài – Mangifera Indica L là loài lưỡng tính, khi nở mọc thành từng chùm nằm trên phần đầu của cành cây. Hoa có màu vàng nhạt, có thể tự thụ phấn hoặc thụ phấn chéo nhờ côn trùng. Khi hoa tàn sẽ đến thời kỳ tạo quả, quả Xoài có kích thước khá lớn, hình dẹt, khi chưa chín thì sẽ có màu xanh lá, khi đã chín dần theo thời gian thì sẽ chuyển dần thành màu vàng ươm vô cùng đẹp mắt. Quả Xoài có vị ngọt, chua, hương vị hấp dẫn nên đã trở thành thứ quả không thể thiếu trong đời sống ẩm thực của con người.

3. Cây xoài – Mangifera Indica L có những loại nào?

Cây Xoài – Mangifera Indica L là loài cây ăn trái vô cùng phổ biến hiện nay, chính vì vậy mà con người đã lai tạo ra nhiều giống Xoài nhằm phục vụ mục đích, nhu cầu sử dụng cũng như tạo ra được nhiều loại Xoài mới với các hương vị khác nhau. Một số giống cây Xoài ở Việt Nam mà các bạn có thể thấy được như:

 3.1 Cây xoài xiêm – Mangifera Indica L

Là giống cây xoài – Mangifera Indica L phổ biến ở nước ta, có năng suất ra trái cao và vô cùng dễ trồng. Chúng có hạt nhỏ, vị thơm ngon và được nhiều người ưa chuộng.

 3.2 Cây xoài thái – Mangifera Indica L

Là giống Cây xoài – Mangifera Indica L có thể ăn được ngay từ khi quả vẫn còn xanh, chúng có vị ngọt, thanh, dễ ăn và rất được ưa chuộng trong nhiều năm trở lại đây.

Cây xoài – Mangifera Indica L được trồng trong sân vườn tạo bóng mát

3.3 Cây xoài Tượng – Mangifera Indica L

Là giống cây xoài – Mangifera Indica L có kích thước khá lớn, vỏ xanh và chúng ta vẫn có thể ăn được giống như Xoài Thái. Thông thường loại Xoài này khi ăn chua để chấm với muối ớt sẽ vô cùng ngon miệng.

3.4 Cây xoài Cát Chu – Mangifera Indica L

Là một giống cây xoài – Mangifera Indica L cho năng suất khá cao, tuy nhiên chúng lại có vị chua nhiều hơn là vị ngọt, do đó khá kén người ăn. Tuy vậy vẫn có nhiều người thích trồng loại Xoài này vì chúng rất dễ trồng. Xoài Cát Chu

3.5 Cây xoài cát Hòa Lộc – Mangifera Indica L

Là giống cây xoài – Mangifera Indica L có hạt mỏng và xẹp nhất trong các loại Xoài hiện nay. Quả khi bổ ra thơm ngon, vàng đẹp và vô cùng hấp dẫn.

Quả xoài chín có mùi thơm và ăn rất ngon

3.6 Cây xoài Thanh Ca – Mangifera Indica L

Giống cây xoài – Mangifera Indica L có phần đầu hơi nhọn nhưng có vị rất thơm ngon cho dù khi vỏ của chúng vẫn đang còn xanh.

3.7 Cây xoài úc – Mangifera Indica L

Là giống cây xoài – Mangifera Indica L có nguồn gốc từ Úc được người dân nước ta ưa chuộng mang về trồng trong một vài năm gần đây. Quả khi chín có màu vàng hơi ửng đỏ vô cùng hấp dẫn. Bổ ra có vị ngọt mát và ngon tuyệt vời.

3.8 Cây xoài tím – Mangifera Indica L

Là một giống Xoài khá đặc biệt khi quả có màu tím khi chín. Thịt của chúng rất thơm và ngon, loại Xoài tím này thường được dùng trong nhiều món ăn khác nhau như nộm, rau bởi vị chua ngọt của chúng.

Cây Xoài – Mangifera Indica L tím khá độc đáo

II. Tác dụng và ý nghĩa của cây xoài – Mangifera Indica L

1. Tác dụng của cây xoài – Mangifera Indica L

1.1 Cây xoài – Mangifera Indica L tạo cảnh quan đẹp

Cây xoài – Mangifera Indica L cảnh quan là cây lá xanh quanh năm, dễ trồng và dễ chăm sóc,  xanh quanh năm rất thích hợp trồng làm cây công trình, cây bóng mát, cây sân vườn tại các khu đô thị, khu biệt thự.

Không chỉ có công dụng tạo bóng mát và cho quả mà còn có giúp thanh lọc không khí, làm cảnh, tạo cảnh quan xanh mát cho khu dân cư, đường phố.

Hiện nay, cây xoài to cùng với cây sa kê to, cây mít là những loại cây ăn quả đang được lựa chọn để trồng làm cây bóng mát, cây công trình cảnh quan tại các dự án xây dựng, các khu dân cư mới, công trình xây mới.

Với cây xoài trồng làm cây xanh đô thị, cây công trình, cây lấy bóng mát, không cần quan tâm nhiều đến việc chăm bón.

Cây xoài – Mangifera Indica L tạo cảnh quan đẹp

1.2 Cây xoài – Mangifera Indica L mang lại giá trị kinh tế cao

Cây xoài – Mangifera Indica L còn tạo giá trị kinh tế cho người dân từ quả đến thân gỗ.

2. Công dụng của quả Xoài đối với sức khỏe con người

Sở dĩ cây xoài – Mangifera Indica L là giống cây ăn trái được trồng vô cùng phổ biến ngày nay, bên cạnh khả năng ra trái với năng suất cao thì quả Xoài cũng là loại quả vô cùng tốt đối với sức khỏe con người. Một số lợi ích về sức khỏe mà quả Xoài có thể mang lại như sau:

2.1 Tăng cường sức đề kháng cho cơ thể

Trong quả Xoài có chứa hàm lượng vitamin cao như vitamin A, vitamin C và vitamin nhóm B cùng nhiều khoáng chất thiết yếu cần cho cơ thể con người. Từ đó giúp nâng cao và cải thiện sức đề kháng khỏe mạnh.

2.2 Hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn

Quả Xoài có hàm lượng chất xơ khá cao, ngoài ra nó còn chứa các enzyme hoạt hóa có khả năng chuyển hóa thức ăn sau khi vào dạ dày để chúng có thể được tiêu hóa một cách dễ dàng. Từ đó giúp hệ tiêu hóa của con người khỏe mạnh hơn.

2.3 Giúp hỗ trợ giảm cân

Quả Xoài do có chứa nhiều vitamin và chất xơ, vậy nên khi chúng ta ăn vào sẽ tạo ra cảm giác no giả, từ đó làm giảm đi cảm giác thèm ăn những món ăn khác. Điều này vô cùng thuận tiện để hỗ trợ quá trình giảm cân cho các chị em phụ nữ.

2.4 Giúp chống ung thư

Trong quả Xoài có chứa hàng loạt các hoạt chất chống oxy hóa cao như quercitrin, acid galic, methylgallat, … giúp cơ thể có thể phòng chống tình trạng oxy hóa, ngăn ngừa sự hình thành của các tế bào ung thư xuất hiện.

Quả xoài rất tốt đối với sức khỏe con người

2.5 Giúp cải thiện thị lực

Nhờ vào hàm lượng vitamin A và vitamin C có nhiều trong quả Xoài mà con người có thể cải thiện được tình trạng thị lực một cách đáng kể, mắt sẽ trở nên sáng hơn, phòng ngừa được nguy cơ thoái hóa điểm vàng ở mắt.

3. Ý nghĩa của cây xoài – Mangifera Indica L trong phong thủy

Cây xoài – Mangifera Indica L là loài cây dễ trồng, phát triển nhanh chóng và cho năng suất quả cao. Điều này mang ý nghĩa cho sự sinh sôi nảy nở, phát triển tốt, mang may mắn và tài lộc về cho gia đình. Nhờ đó mà gia đình sẽ ngày càng trở nên khấm khá, ấm no nếu như trồng cây Xoài làm cây phong thủy trong nhà.

Bên cạnh đó, cây xoài – Mangifera Indica L là loài cây có lợi đối với sức khỏe của con người. Việc trồng cây xoài – Mangifera Indica L trong vườn nhà sẽ giúp đem lại nhiều vượng khí, cung cấp oxy, bóng mát và cải thiện chất lượng cuộc sống cho bạn và người thân được tốt đẹp hơn.

Cây xoài – Mangifera Indica L mang may mắn và tài lộc về cho gia đình.

III. Kỹ thuật trồng và cách chăm sóc cây xoài – Mangifera Indica L

1. Kỹ thuật trồng cây xoài – Mangifera Indica L

Cây xoài – Mangifera Indica L là cây ăn trái nhiệt đới, dễ trồng, quả có giá trị dinh dưỡng cao. Ngoài ra, xoài còn được sử dụng làm cây bóng mát, tạo cảnh quan cho nhiều tiểu cảnh sân vườn, cảnh quan thôn quê của nhiều quán cafe vườn,…

1.1 Thời vụ trồng cây xoài – Mangifera Indica L

Cây xoài – Mangifera Indica L được trồng quanh năm nhưng tốt nhất là vào đầu mùa mưa. Tuy nhiên, nếu trồng với lượng ít ta có thể trồng vào nhiều thời vụ khác nhau, miễn là phải tránh thời điểm nắng nóng và rét đậm và sau khi trồng phải cung cấp đủ nước tưới cho cây.

Thời điểm trồng cây xoài – Mangifera Indica L tốt nhất là vào đầu mùa mưa

1.2 Kỹ thuật trồng cây xoài – Mangifera Indica L

Đào một hốc nhỏ ở chính giữa hố, rạch bỏ túi bầu nilon và đặt bầu cây xoài – Mangifera Indica L vào giữa hố, lấp đất vừa bằng cổ rễ, nén chặt xung quanh. Sau đó cắm 2 cọc chéo chữ X vào cây và buộc dây để tránh lay gốc làm chết cây.

Sau khi trồng tủ xung quanh gốc bằng rơm, rác mục và tưới nước giữ ẩm cho cây liên tục trong một tháng đầu để tạo độ ẩm cần thiết cho rễ phát triển. Sau trồng 1 tháng cây xoài – Mangifera Indica L ổn định, rạch nilon ở vết ghép để cây sinh trưởng, phát triển.

Khi cây xoài – Mangifera Indica L phát triển được 3 cơi lá thì nên bấm bỏ đọt. Khi cây ra chồi thứ cấp, chọn 3 chồi phát triển mạnh nằm theo hình tam giác đều, bấm đọt như trên, để cho đến khi chồi non của 3 chồi này mọc ra đủ 3 cơi lá nữa thì bấm ngọn tiếp. Cứ thế bấm đọt đến lần thứ 3 thì thôi, để cho cây phát triển tự nhiên.

Ở giai đoạn cây xoài – Mangifera Indica L trưởng thành, nên cắt tỉa những cành mọc bên trong tán, cành quá gần mặt đất, cành sâu bệnh, cành không hiệu quả và cuống hoa, nhánh vụn của mùa trước.

2. Cách chăm sóc cây xoài – Mangifera Indica L

Thời kỳ cây xoài – Mangifera Indica L còn nhỏ, tức mới trồng được 1-3 năm tuổi. Thời kỳ này cây sinh trưởng mạnh hầu như quanh năm để hoàn thiện bộ khung tán. Chính vì vậy, việc cung cấp đủ phân, đủ nước, diệt trừ cỏ dại thường xuyên để tạo điều kiện thuận lợi cho cây sinh trưởng là rất cần thiết.

Cây Xoài – Mangifera Indica L là loài cây ăn trái vô cùng phổ biến hiện nay

2.1 Tưới nước cho cây xoài – Mangifera Indica L

Trong thời kỳ cây xoài – Mangifera Indica L còn nhỏ việc tưới nước có thể tiến hành quanh năm nhằm cung cấp đủ nước cho các đợt lộc non hình thành và phát triển.

Đặc biệt trong thời gian đầu sau khi trồng mới, việc tưới nước cần phải duy trì từ 3-4 ngày/lần. Càng về sau số lần tưới càng ít đi nhưng phải duy trì được độ ẩm thường xuyên cho diện tích đất xung quanh gốc.

Để hạn chế bớt cỏ dại và ngăn cản quá trình bốc hơi nước ta nên dùng rơm rác mục, cỏ khô tủ lại xung quanh gốc, tủ phần tán cây có bán kính 0,8-1m, và để trống phần diện tích cách gốc 20cm để hạn chế côn trùng, sâu bọ làm tổ, phá hoại gốc cây.

2.2 Làm cỏ cho cây xoài – Mangifera Indica L

Thời kỳ đầu do bộ tán cây xoài – Mangifera Indica L còn nhỏ nên các loại cỏ dại có điều kiện sinh trưởng, phát triển. Vì vậy, làm cỏ cần phải tiến hành thường xuyên và là công việc tốn khá nhiều công sức. Tuy nhiên, tùy theo đặc điểm của từng vùng ta có cách thức xử lý cỏ phù hợp khác nhau.

Nếu vườn chỉ có các loại cỏ lá rộng thân thẳng phát triển, việc diệt trừ cỏ sẽ đơn giản và đỡ tốn công hơn nhiều.

Cách  diệt cỏ loại này đơn giản nhất là dùng dao phát cán dài, phía mũi dao cong lại như mũi liềm. Khi cỏ cao khoảng 20cm thì dùng dao phát ngang sát mặt đất để cắt đứt thân cây cỏ. Phần thân bị cắt đứt được thu gom lại, phơi khô sau đó tủ lại xung quanh gốc cây.

2.3 Kích thích cây xoài – Mangifera Indica L ra hoa sớm

Hoa của cây xoài – Mangifera Indica L 

Là việc làm nhằm mục đích tránh tình trạng vào vụ thu hoạch rộ thì bị rớt giá. Tất nhiên, nhà vườn phải cân nhắc kỹ và có đủ điều kiện, trình độ kỹ thuật thì mới có thể thực hiện thao tác kích thích cây xoài – Mangifera Indica L ra hoa sớm.

Đối với cây xoài – Mangifera Indica L già thì có thể tưới thuốc vào thời điểm cây ra được 1-2 cơi đọt, đối với cây tơ thì tưới vào lúc cây ra được 2-3 cơi đọt. Tưới khi cây vừa ra đọt cuối khoảng 10cm hoặc ra lá lụa.

Có thể dùng một số loại thuốc ức chế tăng trưởng để tưới như Paclobutrazol 10%, liều lượng 10cc pha với 5-10 lít nước tưới cho 1m đường kính tán và tưới sát gốc, sau đó giữ ẩm 20 ngày. 2 tháng sau dùng KNO hoặc Dola 02X.

2.4 Bảo vệ hoa và trái non của cây xoài – Mangifera Indica L

Việc bảo vệ hoa và trái non của cây xoài – Mangifera Indica L là rất quan trọng. Có thể phun thuốc (Pyrinex, Sago Super, Butyl) bảo vệ hoa lần 1 khi phát hoa dài 2-3cm để ngừa rầy chích hút.

Lần hai phun khi hoa đạt kích thước tối đa. Sau đó, ngưng phun thuốc để bảo vệ côn trùng có ích giúp hoa thụ phấn. Trong giai đoạn này, nếu mưa nhiều, nhất là mưa đêm, thì sáng hôm sau rung cành cho rụng bớt hoa không thụ phấn, kết hợp phun thuốc phòng trừ nấm gây bệnh thán thư (dùng thuốc Bendazol, Carbenzim, liều lượng theo hướng dẫn). Cứ hễ mưa xong là phun thuốc.

Khi trái non đạt kích thước đường kính 1-2mm (còn gọi là đậu trứng cá), phun thuốc ngừa bệnh tán thư. Dùng các loại thuốc như Antracol, Viben-C, và phun Pyrinex, Fastac để ngừa sâu rầy.

Sau khi cây xoài – Mangifera Indica L đậu trái thường phải qua thời kỳ rụng sinh lý, kéo dài khoảng 35-45 ngày. Qua thời kỳ này thì xoài không rụng nữa. Giai đoạn này, bao trái là hiệu quả nhất nhằm hạn chế việc sử dụng thuốc trừ sâu mà vẫn bảo vệ được trái xoài khỏi sâu bệnh hại, vừa giúp cho vỏ xoài trắng đẹp. Trong tự nhiên, xoài thường ra hoa lẻ tẻ không đồng loạt. Để cho xoài ra hoa tập trung phải xử lý bằng ka-li-nitơ-rát (KNO₃) nồng độ 1,25-1,5% (1lít nước và 12-15g KNO₃) phun ướt hết các lá xoài. Sau khi phun 3-7 ngày xoài sẽ ra hoa.

2.5 Bón phân cho cây xoài – Mangifera Indica L

2.5.1 Giai đoạn cây tơ: 

Hàng năm nên bón mỗi gốc từ 200-400g phân NPK 16-16-8 và khoảng 200g phân urê, lượng phân này được chia ra làm 2 lần bón vào đầu và cuối mùa mưa. Về cách bón, có thể bón theo lỗ hoặc rải đều xung quanh gốc theo phạm vi của tán và cách gốc từ 0,3-0,5m. Ngoài ra, nên bón bổ sung từ 1-3 kg phân KOMIX chuyên dùng cho cây ăn trái để bổ sung chất hữu cơ cho đất giúp cây xoài – Mangifera Indica L phát triển ổn định.

2.5.2 Giai đoạn cây trưởng thành: 

Bón tối thiểu từ 2-5kg/cây loại phân NPK 16-16-8 và từ 3-4 kg phân KOMIX, chia đều 2 lần bón vào đầu mùa mưa (lúc cây mang trái) và vào tháng 9-10 dương lịch (trước khi cây ra hoa). Lượng phân bón có thể tăng sau những năm trúng mùa để cây phục hồi sức cho trái năm sau.

2.6 Phòng trừ sâu bệnh cho cây xoài – Mangifera Indica L

2.6.1 Bệnh thán thư: 

Bệnh thán thư ở cây xoài – Mangifera Indica L

Bệnh làm thối đen hoa, rụng hoa, thối đen trên quả. Dùng Benlat C hoặc Score 250 EC phun từ khi hoa nở đến 2 tháng sau với 7 ngày phun 1 lần, sau đó 1 tháng phun 1 lần.

 2.6.2 Bệnh phấn trắng: 

Xâm nhiễm và gây hại lá, hoa, quả đặc biệt là hoa và chùm hoa. Dùng Rhidomila MZ 72WP, Anvil 5SC,…

 2.6.3 Bệnh muội đen: 

Do bài tiết của rệp, dùng: Bassa 50 EC, Trebon 2,5 EC và có thể phun các loại thuốc trừ nấm có gốc đồng,…

 2.6.4.Bệnh cháy lá: 

Bệnh phát triển trong mùa mưa, gây hại chủ yếu trên lá. Phòng trừ bằng cách cắt bỏ lá bệnh, phun thuốc Rhidomil MZ 72 WP, Kasumin 2L,…

2.6.5 Sâu đục thân, đục cành: 

Dùng bẫy đèn bắt sâu trưởng thành, tiêm vào lỗ những loại thuốc có tính xông hơi mạnh hoặc nội hấp như: Actara 25 WG, Padan 95SP, bịt lỗ bằng đất sét để diệt sâu non.

Sâu đục thân, đục cành trên cây xoài – Mangifera Indica L

2.6.6 Rầy xanh: 

Rầy tiết dịch gây bệnh mùa nóng, làm xoài kém phát triển. Thời gian hại mạnh từ tháng 10 năm trước đến tháng 6 năm sau. Dùng Bassa 50 EC, Trebon 2,5 EC, Supracide 40 EC, Song mã 24,5 EC,…

2.6.7 Ruồi đục quả: 

Ruồi đục vào quả lúc vỏ quả già, đẻ trứng dưới lớp vỏ, sâu non ăn thịt quả gây thối, rụng quả. Dùng Sherpa 25 EC, Lục Sơn 0,26 DD, Padan 95 SP.

2.6.8.Bệnh thối đọt: 

Do nấm Dipldia Natalensis phá hại trên cành, lá, trái. Cành non xuất hiện đốm sậm màu lan dần nên lá. Lá cũng bị biến sang màu nâu, bìa lá cuốn lên trên. Có thể thấy mủ chảy trên các cành bị bệnh. Chẻ dọc cành bị bệnh có thể thấy bên trong có các sọc nâu do các mạch dẫn nhựa bị hư. Bệnh phát triển mạnh lúc độ ẩm không khí cao, lan nhanh trong mùa mưa. Trên trái, vùng vỏ quanh cuống trái bị úng sậm màu, sau đó lan rộng thành vùng đen tròn, sau 2-3 ngày có thể gây thối trái.

2.7 Cách phòng trị bệnh cho cây xoài – Mangifera Indica L

dùng Boocđô phun định kì lúc phát hiện bệnh. Ở trái có thể nhúng vào dung dịch hàn the (borax) pha loãng ở nồng độ 0,06%.

2.8 Thu hoạch

Khi quả già, vỏ quả hồng sáng, độ chín đặc trưng của giống thì thu hoạch. Nên thu hái vào lúc trời râm mát, khô ráo. Quả thu hái về cần phân loại. Nếu vận chuyển đi xa thì đóng vào sọt hoặc thùng không quá 5 lớp (đóng sọt phải có lót rơm hoặc giấy giữa các lớp quả). Sau khi thu hoạch vệ sinh xung quanh tán cây, cắt tỉa cành già, cành sâu bệnh và tiếp tục chăm sóc.